Zastanawiasz się, jak system dozoru elektronicznego wpisuje się w problematykę recydywy? Podejmiemy dyskusję na temat wyzwań prawnych związanych z powrotem do przestępstw po odbyciu kary. Dowiedz się, jak polskie prawo reguluje stosowanie dozoru elektronicznego wobec osób, które ponownie naruszają prawo oraz jakie są tego konsekwencje.

Recydywa a dozór elektroniczny – podstawowe informacje

Recydywa i dozór elektroniczny to tematy, które w kontekście prawa karnego stwarzają wiele pytań i kontrowersji. Definicja recydywy jest prosta – jest to powrót do przestępczej działalności po odbyciu kary za poprzednie przestępstwo. Kodeks karny reguluje w szczególności zagadnienia recydywy specjalnej podstawowej oraz wielokrotnej (gdy do przestępstwa powróci osoba skazana uprzednio w warunkach recydywy). Natomiast dozór elektroniczny to nowoczesna forma odbywania kary pozbawienia wolności, pozwalająca skazańcowi na odbywanie kary w warunkach domowych, ale pod kontrolą elektronicznego systemu monitorowania.

Wzajemne powiązanie pojęć recydywy i dozoru elektronicznego niesie za sobą wiele implikacji prawnych. Głównym zagadnieniem jest tutaj pytanie, czy osoba skazana za recydywę może odbywać karę w systemie dozoru elektronicznego. 

Co do zasady, kodeks karny wykonawczy stanowi, iż recydywa specjalna wielokrotna wyłącza możliwość ubiegania się o zgodę sądu na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego. Jednakże nie każda recydywa rozumiana będzie jako ta blokująca odbycie kary w SDE.

Dozór elektroniczny w świetle recydywy

Zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami dozoru stanowi podstawę. Dozór elektroniczny jest formą odbywania kary pozbawienia wolności, gdzie skazany może kontynuować życie na zewnątrz placówki penitencjarnej, pozostając jednak pod stałą, elektroniczną kontrolą. Zgoda sądu na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego nie zmienia rodzaju kary. Skazany odbywa karę pozbawienia wolności jednakże dzięki zastosowaniu systemu może  w tym czasie przebywać we wskazanym przez siebie miejscu poza zakładem karnym. To znaczy, że jeśli osoba skazana na dozór elektroniczny ponownie popełni przestępstwo, będziemy mieli do czynienia z recydywą.

Problem recydywy a warunkowe zawieszenie kary to jeszcze inne zagadnienie. Warunkowe zawieszenie jest orzeczeniem sądu, które pozwala na uniknięcie kary pozbawienia wolności pod pewnymi warunkami, przede wszystkim, skazany nie może popełnić kolejnego przestępstwa. 

Wyrażenie zgody na odbycie kary w SDE poprzedzone jest procesem sądowym oraz orzeczeniem wobec skazanego kary pozbawienia wolności. Już samo to może spowodować u osoby, u której uprzednio zawieszono wykonanie kary podjęcie postępowania w sprawie jej wykonania.

Interpretacje sądowe recydywy w kontekście dozoru elektronicznego

Interpretacje sądowe pytania o możliwość odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego przez recydywistów zależą w szczególności od indywidualnych okoliczności popełnienia przestępstwa, jego kwalifikacji prawnej, a także rodzaju poprzednio orzeczonej kary. 

W przypadku recydywistów możemy mieć do czynienia z dwoma podejściami do możliwości odbycia kary w SDE:

• recydywiści, którzy popełnili czyn zabroniony w warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej a także w warunkach przewidzianych w art. 64a oraz 65 paragraf 1 i 2 Kodeksu karnego;

• recydywiści zakwalifikowani jako ci, którzy popełnili czyn zabroniony w ramach recydywy specjalnej podstawowej, z góry nie są wyłączeni z ubiegania się o zgodę na odbycie kary w SDE; jednakże należy pamiętać, iż fakt powrotności do przestępstwa z pewnością wpłynie na ocenę skazanego i prognozę kryminologiczną w postępowaniu o wyrażenie zgody na odbycie kary w SDE.

W obu przypadkach interpretacja jest zgodna z logiką prawa karnego, ale wynika z rozróżnienia przez ustawodawcę różnych rodzajów recydywy.