Dozór elektroniczny (SDE) – dla kogo? Warunki, ustawa, tryb postępowania
Czy można odbyć karę pozbawienia wolności w domu? Dozór Elektroniczny (SDE) umożliwia skazanym na karę pozbawienia wolności wykonanie jej poza zakładem karnym. Służba więzienna montuje w lokalu skazanego sprzęt elektroniczny, który umożliwia zdalną kontrolę nad przestrzeganiem zasad wykonywania kary, a sam skazany musi nosić elektroniczny nadajnik. Aby uzyskać od sądu zgodę na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego koniecznym jest wypełnienie przesłanek przewidzianych w kodeksie karnym wykonawczym.
Dozór elektroniczny – kto może ubiegać się o zgodę?
O zgodę na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego ubiegać się może skazany na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 1 roku i 6 miesięcy. Dotychczasowa granica jednego roku pozbawienia wolności podwyższona została do 1 roku i 6 miesięcy ustawą z dnia 31 marca 2020 roku niejako przy okazji wprowadzania tzw. „Tarczy Antykryzysowej”. Uzyskać takiej gody nie może jednak osoba skazana w warunkach art. 64 §2 kodeksu karnego, to znaczy tzw. multirecydywista. Aby sąd mógł wydać postanowienie zezwalające wyrok skazujący musi być prawomocny.
SDE – pozostałe przesłanki wyrażenia zgody
Rozmiar orzeczonej kary nie jest jedyną przesłanką wymaganą do uzyskania zgody na odbycie kary w SDE. Oprócz tego, koniecznym jest aby skazany posiadał określone miejsce stałego pobytu. Niemożliwe jest bowiem odbywanie kary w sytuacji częstej zmiany miejsca zamieszkania bądź w przypadku braku miejsca zamieszkania w Polsce. Chroniąc prawa osób współzamieszkujących ze skazanym, ustawodawca wprowadził również wymóg uzyskania przez skazanego zgód pełnoletnich domowników. Zgoda taka powinna zostać wyrażona na piśmie i stanowi jeden z załączników wniosku o wyrażenie zgody na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego. Koniecznym jest również spełnienie możliwości technicznych. Liczba oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi stanowią ograniczenie techniczne, które może wpłynąć na decyzję o wyrażeniu zgody na odbycie kary w SDE. Ostatnim warunkiem, jest uznanie przez orzekający w sprawie sąd, iż odbycie kary poza zakładem karnym jest wystarczające do osiągnięcia celów kary.
Dozór elektroniczny – tryb postępowania
O odbyciu kary w systemie dozoru elektronicznego decyduje sąd penitencjarny. Rozstrzygnięcie to zapada jednak nie w momencie wydawania wyroku, a w osobnym postępowaniu które wszczynane jest na wniosek, po orzeczeniu kary pozbawienia wolności.
W sprawach o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny orzeka na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego.
Wniosek o dozór elektroniczny powinien zostać złożony na piśmie i zawierać uzasadnienie. W uzasadnieniu należy wykazać spełnienie wszystkich wymaganych przesłanek. Do wniosku należy dołączyć oświadczenia domowników o wyrażeniu zgody na odbycie przez skazanego kary w SDE. Sąd penitencjarny rozstrzyga sprawę na posiedzeniu w terminie 30 dni. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
O koronawirusie jako nowej przesłance orzekania przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności.
