Odwieszenie kary – kiedy następuje?

Polskie sądy wymierzając osobie oskarżonej karę pozbawienia wolności, mają możliwość jej warunkowego zawieszenia. Najczęściej takie wyroki zapadają, gdy sędzia uzna, że jest to wystarczające rozwiązanie, które będzie w stanie zapobiec dokonywaniu dalszych czynów zabronionych przez skazanego. Zdarza się jednak, że niezbędne jest odwieszenie kary zarządzonej przez sąd. W jakich wypadkach to następuje?

Odwieszenie kary pozbawienia wolności nazywane jest fachowo zarządzeniem wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności. O tym, kiedy skazany trafia za kratki po otrzymaniu tzw. „zawiasów”, określają przepisy art.75 Kodeksu karnego. Według nich, podstawy do odwieszenia kary można podzielić na obligatoryjne (czyli takie, które są niezależne od uznania sądu) lub fakultatywne (czyli takie, w których sąd sam decyduje, czy kolejne przewinienie oskarżonego było na tyle naganne, że niezbędne do osiągnięcia celów kary będzie zniesienie zawieszenia i konieczność odbycia kary w więzieniu).

Obligatoryjne zarządzenie wykonania kary

Z obligatoryjnym zarządzeniem wykonania kary mamy do czynienia, gdy dana osoba w trakcie trwania zawieszenia (fachowo nazywanym „okresem próby”) popełnia podobne przestępstwo w sposób umyślny i zostaje za nie skazana na karę bezwzględnego więzienia. Ponadto, odwieszenie kary obligatoryjnie następuje także, gdy osoba w okresie próby rażąco naruszy porządek prawny poprzez użycie przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub małoletniej, z którą mieszka, a kara z warunkowym zawieszeniem jej wykonania została orzeczona za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec takiej osoby.

Fakultatywne zarządzenie wykonania kary

Jak zostało wspomniane – fakultatywne zarządzenie wykonania kary jest indywidualną decyzją sądu, przy czymmusi ona mieścić się w obowiązujących przepisach prawa -kodeksu karnego. Z tego rodzaju odwieszeniem mamy najczęściej styczność w dwóch przypadkach. Po pierwsze –gdy osobaw okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności popełniając inne przestępstwo niż określone w art. 75 § 1 k.k. (tzn. umyślne, ale niepodobne do poprzedniego; umyślne podobne do poprzedniego, za które został skazany, ale na inną karę niż bezwzględne pozbawienie wolności; przestępstwo nieumyślne). Sąd może odwiesić karę pozbawienia wolności także wtedy, gdy dana osobarażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy popełniła przestępstwo (jakiekolwiek) w okresie po wydaniu wyroku skazującego na karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, a przed jego uprawomocnieniem się. Co ważne – fakultatywne zarządzenie wykonania zawieszonej kary następuje wtedy, gdy po zajściu powyższych okoliczności sąd uzna, że tylko w ten sposób może zapobiec kolejnemu złamaniu prawa przez skazanego i tylko w takiej formie widzi szansę na jego resocjalizację.

Kiedy można zarządzić karę pozbawienia wolności?

Zgodnie z obowiązującym prawem, zarządzenie wykonania zawieszonej kary pozbawienia wolności może nastąpić nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od zakończenia okresu próby. Tu warto zaznaczyć, że wspomniane pół roku liczone jest od upływu okresu, na jaki warunkowo sąd zawiesił wymierzoną skazanemu karę więzienia. Po tym czasie dochodzi do zatarcia skazania z mocy prawa. Nie należy tego mylić z uniewinnieniem. Choć dana osobie w tym przypadku nie grozi już odwieszenie wyroku, to w jej kartotece znajduje się odpowiednia adnotacja o karalności.

Po co sądy zawieszają kary?

Kara pozbawienia wolności w zawieszeniu daje skazanemu możliwość stosunkowo normalnego funkcjonowania, wyłączając z tego oczywiście możliwość wykonywania zawodu, do którego niezbędne jest zaświadczenie o niekaralności. Taki rodzaj kary ma odpowiadać ciężarowi przewinienia, jakiego dopuścił się skazany. Istnieje bowiem możliwość, że umieszczenie danej osoby w zakładzie karnym za przewinienie, za które obecnie można zawiesić wykonanie kary, przyniosłoby skutek odwrotny od zamierzonego.