Odszkodowanie a zadośćuczynienie – czym się różnią?

Odszkodowanie i zadośćuczynienie są pojęciami, które Polacy często w mowie potocznej stosują zamiennie. Z punktu widzenia prawa, oznaczają one jednak dwie zupełnie inne formy rekompensaty poniesionych szkód. Czym różni się odszkodowanie od zadośćuczynienia? Jakie są ich definicje? Kiedy poszkodowany powinien ubiegać się o odszkodowanie, a w jakich sytuacjach należy mu się zadośćuczynienie?

Może się wydawać, że Polacy w kwestii zagadnień przysługujących im świadczeń odszkodowawczych mają szeroką i obszerną wiedzę. Wiele osób mylnie jednak utożsamia zadośćuczynienie z odszkodowaniem. Choć są to podobne formy rekompensaty, należą się one poszkodowanym w zupełnie innych sytuacjach. Jakich?

Czym jest odszkodowanie?

Odszkodowanie to nic innego jak forma naprawienia tzw. szkód majątkowych. Te ostatnie można zdefiniować jako uszczerbek w stanie posiadanie, np. uszkodzony samochód, zalane czy zdewastowane mieszkanie, ogólne uszkodzenie mienia itd. Nie należy jednak utożsamiać szkód majątkowych z tymi, które dotyczą przedmiotów materialnych. Odszkodowanie dotyczy przede wszystkim sytuacji, w których roszczenia co do rekompensaty za poniesione szkody zostaną oparte o twarde dane matematyczne, wartości rynkowe przedmiotów, aktualne koszty danych usług, a także dowody w postaci rachunków i faktur poświadczających o kosztach poniesionych przez poszkodowanego. Odszkodowanie może również pokrywać utracone korzyści, które osoba poszkodowana osiągnęłaby, gdyby nie doszło do wywołanej szkody.

Warto też wiedzieć, że odszkodowanie można otrzymać za uszkodzenie ciała lub pogorszenie stanu zdrowia. W takich sytuacjach poszkodowany ma prawo ubiegać się np. o zwrot kosztów leczenia, rehabilitacji, zakupu niezbędnych leków czy nawet transportu do placówek medycznych. Ponadto, możliwe jest ubieganie się o zwrot utraconych zarobków w wyniku uszczerbku na zdrowiu, który uniemożliwia poszkodowanemu wykonywanie pracy w okresie niesprawności. Odszkodowanie może przybrać też formę renty uzupełniającej, czyli wyrównującej zarobki otrzymywane po wystąpieniu szkody do wysokości pensji pobieranej przez osobę poszkodowaną przed nieszczęśliwym wydarzeniem.

Czym jest zadośćuczynienie?

Zadośćuczynienie jest formą rekompensaty za tzw. szkody niemajątkowe. Inaczej rzecz ujmując, to pieniężne świadczenie, którego wypłata ma być sposobem na złagodzenie różnego typu cierpień, które prawo określa oficjalnie jako „krzywdy”. W przeciwieństwie do odszkodowania, zadośćuczynienie ma na celu osłabić negatywne przeżycia, które nie dotyczą utraconego przedmiotu czy mienia, ani kosztów związanych z tym związanych. Za takie negatywne przeżycia uznaje się chociażby cierpienia fizyczne i psychiczne.

O ile w przypadku odszkodowania, jego wysokość jest stosunkowo łatwa do określenia, to przy zadośćuczynieniu zadanie to wydaje się o wiele bardziej skomplikowane. Jak bowiem umiejętnie i precyzyjnie obliczyć kwotę należną za dany rodzaj cierpienia fizycznego bądź psychicznego osoby poszkodowanej w danym zdarzeniu? Powszechnie, przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, pod uwagę bierze się kilka czynników, np. stopień uszczerbku na zdrowiu, czas i trwanie cierpień powstałych w wyniku szkody, ich efekty mające wpływ na codzienne funkcjonowanie, rodzaj wykonywanej pracy przez osobę poszkodowaną, jej status materialny itd. Należy jednak zaznaczyć, że wartość takiego świadczenia powinna jednocześnie być z ekonomicznego punktu widzenia odczuwalna przez osobę poszkodowaną, a z drugiej strony, nie może być ona zbyt wygórowana względem wyrządzonej krzywdy.

Zadośćuczynienie a odszkodowanie – podsumowanie

Jak zostało wspomniane – odszkodowanie należne jest w przypadku strat o charakterze zewnętrznym, majątkowym. Z kolei zadośćuczynienie jest formą rekompensaty za cierpienia fizyczne lub psychiczne, co można uznać za straty o charakterze wewnętrznym, niemajątkowym. Należy pamiętać, że różne zdarzenia, które kończą się szkodą dla danej osoby, przybierają odmienne formy. Początkowo wiele osób, pod wpływem emocji, może mylnie uważać, że należy się im odszkodowanie lub zadośćuczynienie, błędnie definiując rodzaj doświadczonych szkód (czy też cierpień). Dlatego też często nieoceniona wydaje się pomoc wykwalifikowanych i doświadczonych prawników, którzy pomogą w uzyskaniu należnego świadczenia. Jeśli potrzebujesz fachowego wsparcia prawnego w wyegzekwowaniu odszkodowania lub zadośćuczynienia, skontaktuj się z nami.